Haar mailtje kwam totaal uit de lucht vallen. ‘Ik heb besloten dat ik niet langer alleen thuis kan wonen. Ik ben te veel alleen. Het is niet veilig. Ik wil graag dat je een nieuw thuis voor mij zoekt bij jou in de buurt, waar er mensen zijn die voor me kunnen zorgen.’ Wij, de kinderen, waren verrast, want tot dan toe bleef ze steevast bij haar standpunt dat ze absoluut haar huis niet uit wilde. Toen het mailtje kwam, hadden we net de procedure rond de indicatiestelling opgestart, want we zagen zelf ook dat de situatie steeds moeilijker werd. De Buurtzorg gaf vergelijkbare signalen af. Ik ben meteen koortsachtig de speurtocht naar een geschikte zorginstelling voor mijn moeder gestart. Nu doorpakken, dacht ik, te zeer bevreesd dat ze op haar beslissing zou terugkomen. Dat heeft ze gelukkig nooit gedaan. Er is iets gebeurd dat haar zo heeft doen schrikken dat ze plots overtuigd was dat ze haar huis uit moest. Later sprak ze van een ‘black out’ waardoor ze volledig gedesoriënteerd was, niet wist waar ze was, niets meer herkende. Dat moet een zeer angstaanjagend moment geweest zijn.
Waar te beginnen in mijn zoektocht naar een geschikt onderkomen voor mijn moeder. Ik was totaal niet bekend met de wereld van zorginstellingen, verpleeginstellingen, open, gesloten, kleinschalig etc. Ik kende alleen de afschrikwekkende verhalen over de verpleeghuizen, waar de bewoners de hele dag in de gemeenschappelijke ruimte apathisch voor zich uit staren. Inmiddels weet ik natuurlijk dat dit een veel genuanceerder verhaal is. Al googelend verkende ik de mogelijkheden voor mijn moeder in de nabijheid van de stad waar ik woon. Mijn moeder beschikte over de financiële middelen om in een particuliere, kleinschalige zorginstelling te wonen, en ik liet me verleiden door hun prachtige websites en glossy brochures, maar oriënteerde me ook op een reguliere zorginstelling die prachtig gelegen was in het bos. Kleinschaligheid leek mij voor mijn moeder zeer wenselijk, en zoveel mogelijk ‘zorg op maat’. Mijn moeder was een tamelijk eenkennige, eigenwijze vrouw die zich niet zo makkelijk schikt, en zich ook niet graag begeeft onder vreemden. Een ruime eigen kamer leek me daarom ook belangrijk voor haar. Ik heb vijf zorginstellingen bezocht. De eerste drempel was de wachtlijst. In drie van de vijf instellingen was dit het geval, en niemand kon mij zeggen hoe lang die zou duren. Een instelling maakte onderdeel uit van een groot modern complex, waar ook appartementen waren voor 50-plussers. In dit complex waren restaurants, winkeltjes, kapper, zwembad etc. aanwezig. Het klonk heel aantrekkelijk, maar de bezichtiging was teleurstellend. De afdeling voor de mensen met dementie was wat achteraf weggestopt. Je moest door twee sluizen heen voor je binnen was: een lange gang met aan weerszijden kamers. Om het een beetje huiselijk te maken, waren de deuren beplakt met folie die gezellige houten deuren moesten voorstellen, de vloer bestond uit vinyl met klinkertjespatroon, de gemeenschappelijke ruimtes waren ingericht met eikenhouten meubelen - totaal niet mijn moeders smaak. De kamers waren wel ruim daarentegen, met een eigen keukenblokje, en ik kon een optie krijgen op een kamer die net vrij was als ik zo snel mogelijk een borg zou storten. Ik besloot verder te kijken. Ik zag mijn moeder hier niet wonen. De tweede instelling, onderdeel van de Herbergier, sprak me wel zeer aan. Ik werd gastvrij ontvangen door de vrouw die samen met haar man zorgde voor het reilen en zeilen van dit huis. De sfeer sprak me aan, de aanpak sprak me aan, de kamers waren mooi. Ik zag mijn moeder hier wel wonen. Zij hanteerden echter een ander aannamebeleid. Niet degene die bovenaan de wachtlijst staat, mag een vrijgekomen kamer betrekken, maar diegene die het beste zou passen in de groep. Ik kan me daar iets bij voorstellen, maar voor mijn moeder, die snel iets moest vinden, was dit geen optie. Het derde huis was een grote, statige villa, heel erg chique. Iets te, vond ik. Ik werd ontvangen door een keurig gecoiffeerde dame, tot in de puntjes verzorgd. Ze gaf me een rondleiding, en ik was onder de indruk van de prachtige ruimtes, de grote kamers, de mooi inrichting, maar het voelde wel een beetje alsof ik in een te duur hotel was beland. Nadeel vond ik ook dat hier niet alleen ouderen met dementie wonen, maar ook ouderen met alleen lichamelijke beperkingen. Ze gaf zelf toe dat deze twee groepen soms niet goed matchen, de vorm van zorg en activiteitenbegeleiding is anders, en dat was soms lastig. Ook dit huis liet ik schieten en niet alleen omdat er een wachtlijst was. De vierde instelling die ik bezocht was een reguliere zorginstelling, prachtig gelegen in een parkachtige omgeving. Van oorsprong was dit een klooster, en er woonden nog een aantal nonnen in het huis. De katholieke sfeer was nog goed voelbaar en zichtbaar, vanwege de heiligenbeelden, Mariabeeldjes en crucifixen aan de muur en de kapel die nog actief gebruikt werd. Op zich niet zo’n probleem, mijn moeder komt uit een katholiek nest, maar de laatste decennia had ze zich daar toch behoorlijk van gedistancieerd. De man die mij rondleidde, liet mij in niet mis te verstane woorden weten, dat hij die kleinschalige, particuliere initiatieven prima vindt, maar niet voor mensen met dementie. ‘Zodra de zorg te complex wordt, kunnen deze instellingen dat niet meer aan, en komen mensen vroeg of laat bij ons terecht.’ Ik wilde dat toen niet horen, maar later realiseerde ik me hoe gelijk hij heeft gehad. Groot verschil met de andere instellingen was dat van ‘zorg op maat’ hier geen sprake leek te zijn. Er heerste hier een duidelijke dagindeling - douchen, activiteitenprogramma, warm eten ‘s middags (mijn moeder moest daar niets van hebben) etc. Ik kreeg de indruk dat er weinig ruimte was voor eigen regie. Dus dit huis streepte ik ook van mijn lijstje. Bleef er een over. Een nieuwe ‘zorgvilla’ die haar deuren precies in de periode van mijn zoektocht zou openen. En er was nog plaats! De mooie website en folder, het mooie gerestaureerde monumentale pand, mijn moeders enthousiasme toen we haar meenamen voor bezichtiging, dat alles heeft de doorslag gegeven om voor deze zorgvilla te kiezen. Uiteindelijk heeft het toch niet helemaal zo uitgepakt als wij hoopten, konden de mooie woorden in de brochure niet helemaal waar gemaakt worden, met een dramatische apotheose in de laatste maanden van haar leven, maar we zullen nooit weten hoe het mijn moeder vergaan zou zijn in een ander huis. (Al mag ik hopen dat niet alle zorginstellingen mijn moeder via een rechterlijke machtiging weg willen hebben als het even wat te complex voor hen wordt.) Mijn moeder heeft altijd grote moeite gehad met haar ziekte, met het verlies van eigen regie, en dan is het leven zwaar, waar je ook woont. Maar een goed huis is is voor mij een huis waar met veel aandacht en geduld omgegaan wordt met deze nood, met oog voor het individu, en dat heb ik helaas gemist.
15 december 2021
